พิพิธภัณฑ์พระยารัษฎานุประดิษฐ์มหิศรภักดี
( คอซิมบี้ ณ ระนอง ) อ.กันตัง จ.ตรัง
เป็นบ้านหลังที่ท่านอาศัยอยู่ สมัยก่อน บ้านไม้โบราณ 2 ชั้นที่ได้รับการรักษาไว้อย่างดีครับ
พ.ศ.2433 พระยารัษฎาฯ มาเป็นผู้ว่าราชการเมืองตรัง และได้ย้ายที่ตั้งเมืองจากควนธานี ไปกันตังเสร็จเรียบร้อยเมื่อพ.ศ.2436 พร้อมกับสร้างจวนเจ้าเมืองขึ้น ดังปรากฎใน “จดหมายเหตุประพาสหัวเมืองปักษ์ใต้ ร.ศ. 128″ ของเจ้าฟ้าวชิราวุธ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช
(ภายหลัง คือรัชกาลที่ 6) ว่า
“ครั้นทรงรถประพาสทั่วแล้วได้เสด็จไปที่บ้านเช่าคุณรัษฎา ซึ่งตั้งอยู่ที่ควนตรงข้ามกับตำหนัก ที่นี่ท่านจองไว้เมื่อครั้งท่านมาเป็นเจ้าเมือง มีควนอยู่ที่นั่นด้วย ท่านให้นามว่า ควนรัษฎา ที่ทางของท่านน่าสบาย ร่มรื่นดี มีเรือนใหญ่อยู่หลังหนึ่งมีห้องหับมาก ใต้ถุนใช้เป็นที่หัดทอผ้า มีผู้หญิงมานั่งทอผ้าอยู่มาก…”
ปัจจุบัน สถานที่นี้คือ บ้านเลขที่ 1 ถ.ค่ายพิทักษ์ อ.กันตัง จ.ตรัง ซึ่งเป็น บ้านพักของพระยารัษฏานุประดิษฐ์ ครั้งเป็นเจ้าเมืองตรังที่อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง เป็นเรือนไม้แบบเก่า ทรงปั้นหยา สองชั้น สีฟ้า อยู่บนเนินท่ามกลางบรรยากาศธรรมชาติและแมกไม้เขียวชอุ่ม อยู่ในความดูแลของทายาทตระกูล คือ นายเบียนเจง ณ ระนอง ชาวกันตังและเทศบาลเมืองกันตังเห็นว่าบ้านหลังนี้ คือหลักฐานสำคัญทางประวัติศาสตร์ที่ควรรักษาไว้คู่เมืองตรัง จึงได้จัดทำเป็นพิพิธภัณฑ์แสดงชีวิตและผลงานของท่านพระยารัษฏานุประดิษฐ์
ชีวิตและผลงานของพระยารัษฏาน่าสนใจและน่าศึกษาเป็นอย่างมาก หากใครได้มีโอกาสเดินทางมาที่อำเภอกันตังควรอย่างยิ่งที่จะต้องไปเยี่ยมเยือนพิพิธภัณฑ์พระยารัษฏา ฯ มี รูปถ่ายมากมายที่ตั้งแสดงอยู่ภายใน กลายเป็นหลักฐานจารึกว่า กว่า 100 ปี ในตรัง จะเห็นว่าพระยารัษฏา ฯ เป็นนักเล่นกล้องถ่ายรูปรุ่นแรก ๆ ของประเทศไทย กล้องถ่ายรูปพร้อมอุปกรณ์เก่าแก่ยังคงอยู่ที่นี่ ภายในพิพิธภัณฑ์มีภาพถ่ายสถานที่ ภาพตัวบุคคลตั้งแต่ ถ่ายภาพร่วมกับพระเจ้าอยู่หัว เจ้านาย เรื่อยมาจนถึงชาวบ้านระดับล่างสุด เครื่องใช้ไม้สอย ชุดเฟอร์นิเจอร์ ตู้โต๊ะ ที่สั่งต่อโดยฝีมือช่างชาวจีน และเตียงนอนแบบยุโรปสมัย ร .5 ซึ่งแต่ละชิ้นล้วนมีค่าเก่าแก่ล้ำค่า และภาพพิธีแห่ศพของท่านพระยารัษฏา ฯ ในปีนังเพื่อลงเรือมาเมืองไทย ขณะนั้นอังกฤษปกครองอยู่ แต่ถึงขนาดที่ปีนังต้องปิดถนนหลายสายในพิธีแห่ศพ มีภาพเก่าหลายภาพที่ปรากฏภายในพิพิธภัณฑ์แห่งนี้หรือ เครื่องใช้อื่น ๆ การแบ่งสัดส่วนในการจัดห้องแต่ละห้อง และหุ่นขี้ผั้งรูปท่านพระยารัษฏา ฯ มาที่กันตังแล้วควรแวะมาศึกษาข้อมูลที่น่าสนใจในอดีตของกันตัง เพราะที่นี่คือแหล่งเรียนรู้ที่น่าศึกษาอย่างยิ่ง สมกับที่เป็นพิพิธภัณฑ์ที่ทรงคุณค่าของ ชาวตรังและเมืองตรัง
ท่านสามารถ เยี่ยมชม ที่นี่ ได้หลายวิธี ครับ เช่น เหมารถยนต์ไปเที่ยว หรือไปกับทัวร์ซึ่งก็มีหลายแพคเกจที่ได้มาแวะที่นี่ครับ เป็นอีกที่ท่องเที่ยวที่ไม่น่าพลาดในการเยี่ยมชมครับ